دخمه زرتشتیان یزد ; دفن مردگان در مکان‌هایی به نام دخمه، جزو سنن دیرینه زرتشتیان بوده که از یک باور و فرهنگ قدیمی سرچشمه گرفته است. پیروان آیین زرتشت، جهان هستی را متشکل از چهار عنصر آب، خاک، آتش و هوا می‌دانستند و ازاین‌رو با سوزاندن مردگان و یا با خاکسپاری آنان به دلیل آلوده شدن خاک، مخالف بودند. ازاین‌رو برای جلوگیری از آلوده شدن خاک، هوا و آتش اقدام به ساخت برج هایی در ارتفاعات بالا کرده بودند. آن‌ها بعد از مرگ فرد، جسد وی را به برج خاموشان (دخمه) می‌بردند، تا بدون آلوده کردن این عناصر طبیعی، جسم شخص به طبیعت برگردد.
ظاهر مدور ساده دخمه در کنار ساختار مستحکم و سنگ‌وسیمانی آن، جزو ویژگی‌های بارز این بنا به شمار می‌رود. درون دخمه نیز محل‌های مختلفی برای قرارگیری اجساد زنان، مردان و کودکان قرار داشته که نهایتاً استخوا‌های آن‌ها به مرکز دخمه منتقل می‌شده است.
از نظر واژه‌شناسی، نام دخمه از کلمه دخنه یا «دخ خنه» گرفته شده که به معنی دژخانه و محلی ویژه برای دفن مردگان بوده است. واژه دخمه که به شکل‌های «دَخمَه» و «دَخمَک» نیز ذکر شده، در معانی مختلفی به کار رفته که شامل سردابه مردگان، گورخانه گبران، گور و گورستان زرتشتیان و همچنین خانه زیر زمین برای مردگان می‌باشد
سفر در گذر زمان
تاریخ ساخت دخمه زرتشتیان یزد به طور دقیق مشخص نیست، اما قدمت آن به دوران پیش از اسلام و احتمالاً به دوره ساسانیان می‌رسد. در آن زمان، زرتشتیان بر اساس باورهای مذهبی خود، اجساد مردگان را در دخمه‌ها قرار می‌دادند تا طعمه پرندگان و درندگان شوند و تنها استخوان‌های آن‌ها باقی بماند.
معماری دخمه
دخمه زرتشتیان یزد از دو برج استوانه‌ای شکل تشکیل شده است که بر روی تپه‌ای کم ارتفاع قرار گرفته‌اند. این برج‌ها از سنگ و خشت ساخته شده‌اند و دارای فضایی دایره‌ای شکل هستند. در داخل برج‌ها، حفره‌هایی تعبیه شده بود که اجساد مردگان را در آن‌ها قرار می‌دادند.
آئین تدفین
آئین تدفین در دخمه زرتشتیان یزد، آدابی خاص و منحصر به فرد داشت. پس از مرگ فرد، پیکر او را با تشریفات خاصی به دخمه می‌بردند و در یکی از حفره‌های داخل برج قرار می‌دادند. سپس، نساسالاران یا نُسَکَشَان که از افراد مذهبی و پاک بودند، با پوشاندن دهان و بینی خود، جسد را در محل مخصوص قرار می‌دادند.
باورهای زرتشتیان
زرتشتیان معتقد بودند که خاک عنصری مقدس است و نباید با آلودگی جسد نجس شود. به همین دلیل، از دفن مردگان در خاک خودداری می‌کردند و دخمه‌ها را به عنوان مکانی برای رها کردن اجساد به طبیعت انتخاب می‌کردند.
دخمه زرتشتیان یزد در گذر تاریخ
دخمه زرتشتیان یزد در طول تاریخ فراز و نشیب‌های بسیاری را پشت سر گذاشته است. در دوره‌ای، به دلیل ممنوعیت تدفین در دخمه‌ها، این مکان متروکه شد و مورد غارت و تخریب قرار گرفت. اما در سال‌های اخیر، با تلاش‌های سازمان میراث فرهنگی و انجمن زرتشتیان یزد، این بنای تاریخی مرمت و بازسازی شده و به عنوان یکی از جاذبه‌های گردشگری یزد مورد بازدید قرار می‌گیرد.
اهمیت دخمه زرتشتیان یزد
دخمه زرتشتیان یزد، علاوه بر اینکه به عنوان یک بنای تاریخی و جاذبه گردشگری شناخته می‌شود، از نظر فرهنگی و مذهبی نیز برای زرتشتیان اهمیت زیادی دارد. این مکان، یادآور آئین و رسوم کهن زرتشتیان و نمادی از احترام آن‌ها به طبیعت و عناصر مقدس است.
شهر : یزد
آدرس : یزد، صفائیه، انتهای بلوار شهیدان اشرف، کوه دخمه
نوع جاذبه گردشگری : تاریخی
ساعت بازدید : از ساعت ۷ تا ۱۷:۳۰
روز بازدید : همه روزه
هزینه بلیط گردشگران ایرانی : ۱۵۰۰۰ تومان
هزینه بلیط گردشگران خارجی : ۱,۰۰۰,۰۰۰ IRR
