در دل جنوب ایران، در استان یزد، قناتی غریب و باشکوه به نام “زارچ” پیدا شده است. این قنات که از زمان‌های دور باستانی وجود دارد، امروزه به عنوان یکی از مهم‌ترین میراث‌های ایران در فهرست جهانی یونسکو قرار گرفته است در این مقاله با قنات زارچ بیشتر آشنا میشوید
راه‌یابی به قنات زارچ
در قلب شهر زارچ، در شهرستان زارچ، این قنات بلند و پرشور قرار دارد. از طریق محل مسجد جامع یزد، بعضی از میله‌های این قنات را می‌توان مشاهده کرد. اینکه این قنات به مسجد جامع وصل شده است، نشان می‌دهد که احتمالاً قبل از اسلام وجود داشته و بعد از آن، مسجد جامع یزد را در این محل برای استفاده از آب قنات برای وضو ساخته‌اند.
شگفتی‌های قنات زارچ
قنات زارچ به واسطه طول بی‌نظیر خود، به عنوان بزرگ‌ترین قنات جهان شناخته می‌شود. این قنات دارای سه شاخه مجزا به نام‌های “شیرین”، “شور” و “ابراهیم خویدکی” است که در مجموع طول آن‌ها بیش از ۷۱ کیلومتر است. عمق مادر چاه این قنات به ۸۵ متر می‌رسد و در حال حاضر، به دلیل کاهش آبدهی، نزدیک به خشکی است.
مدیریت قدیمی و نگهداری
مدیریت، حفظ و توزیع آب از این قنات توسط شورای قنات زارچ انجام می‌شود. اعضای این شورا از میان مالکین و شاربین قنات انتخاب می‌شوند و هر کدام وظایف مختلفی از جمله حفاظت، نگهداری و تقسیم آب را بر عهده دارند. همچنین میرآب‌ها مسئول توزیع آب به کشاورزان هستند و به موقع و به تساوی، آب را به مالکین تحویل می‌دهند.
ثبت قنات زارچ در میراث جهانی یونسکو
در چهلمین اجلاس میراث جهانی یونسکو، قنات زارچ به عنوان یکی از میراث‌های بی‌نظیر ایران، با معیارهای خاصی از طریق دو معیار فرهنگی به ثبت رسید. این ثبت، گامی مهم در راه حفظ و محافظت از این آثار باستانی است که تاریخ بشر را به ما یادآوری می‌کنند.
پایان یافتن به سفر در دنیای باستان
قنات زارچ، با طول و شگفتی‌های خود، به عنوان یک مقصد گردشگری فراوان و البته باستان‌نگاری، بازدیدکنندگان را به دنیای گمشده باستانی می‌برد. این قنات با ثبت در فهرست میراث جهانی یونسکو، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است که نیازمند حفاظت و نگهداری دقیق است تا تازه‌ترین نسل‌ها نیز از زیبایی و تاریخ این مکان باورنکردنی بهره‌مند شوند.