م
شهر یزد، نگین کویر ایران، به واسطه ی تاریخ غنی و معماری منحصر به فردش، در میان گردشگران داخلی و خارجی شهرت فراوانی یافته است. بافت تاریخی یزد، قلب تپنده ی این شهر کهن، با کوچه پس کوچه های باریک، بادگیرهای بلند و خانه های خشتی، گویی رازهای هزاران ساله را در آغوش خود جای داده است. در این مقاله، سفری به دل این میراث جهانی یونسکو خواهیم داشت و با ویژگی های برجسته آن آشنا خواهیم شد.
چرا بازدید از بافت تاریخی یزد پیشنهاد می شود؟
- میراث جهانی یونسکو: بافت تاریخی یزد به عنوان اولین شهر خشتی جهان و دومین شهر تاریخی جهان، در سال ۱۳۹۶ در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده است. این امر نشان دهنده ی ارزش و اهمیت بی نظیر این مجموعه ی تاریخی می باشد.
- معماری منحصر به فرد: معماری خانه ها و کوچه های بافت تاریخی یزد، به گونه ای طراحی شده است که با شرایط اقلیمی کویری سازگار باشد. بادگیرها، ساباط ها، آب انبارها و مصالح خشتی، تنها نمونه هایی از ابتکارات خلاقانه ی معماران یزدی در طول تاریخ هستند.
- تنوع جاذبه های گردشگری: در این بافت تاریخی، مساجد، حسینیه ها، آب انبارها، بازارها، حمام ها و خانه های تاریخی متعددی وجود دارد که هر کدام زیبایی و شکوه خاص خود را دارند.
- تجربه ی زندگی سنتی: با قدم زدن در کوچه پس کوچه های بافت تاریخی یزد، می توانید زندگی سنتی ایرانیان را از نزدیک لمس کنید و با آداب و رسوم و فرهنگ مردم این دیار آشنا شوید.
تاریخچه ی بافت تاریخی یزد
قدمت استان یزد به پیش از اسلام می رسد و شواهد نشان می دهد که سکونت بشر در این منطقه به قبل از هزاره سوم پیش از میلاد برمی گردد. در دوران باستان، یزد به عنوان شهری مقدس نزد زرتشتیان شناخته می شد. اوج شکوفایی این شهر در دوران صفویه بود که یزد به عنوان پایتخت دارالسلطنه یزد انتخاب شد.
معماری خانه های بافت تاریخی یزد
خانه های بافت تاریخی یزد با مصالح بومی مانند خشت و گل ساخته شده اند و به گونه ای طراحی شده اند که از گرمای طاقت فرسای کویر بکاهند. بادگیرها، که نماد شهر یزد هستند، نقش مهمی در تهویه ی مطبوع خانه ها دارند. همچنین، استفاده از حیاط مرکزی، هشتی، سرداب و مصالح کاهگلی، از دیگر ویژگی های معماری این خانه ها می باشد.
جاذبه های گردشگری بافت تاریخی یزد
از جمله مهم ترین جاذبه های گردشگری بافت تاریخی یزد می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- مجموعه امیر چخماق: این مجموعه شامل میدان امیر چخماق، مسجد امیر چخماق، تکیه امیر چخماق و بازار قیصریه می باشد.
- مسجد جامع یزد: این مسجد با گنبد عظیم و مناره های بلندش، یکی از زیباترین مساجد ایران است.
- خانه لاری ها: این خانه ی تاریخی، با بادگیرهای مرتفع و تزئینات منحصر به فردش، از زیباترین خانه های یزد به شمار می رود.
- آب انبارهای یزد: یزد به دلیل کمبود آب، دارای آب انبارهای متعددی است که برخی از آنها مانند آب انبار شش بادگیری و آب انبار ریسمانی، از جاذبه های گردشگری این شهر هستند.
- بازار یزد: بازار یزد یکی از قدیمی ترین و بزرگترین بازارهای ایران است که در آن می توانید انواع صنایع دستی و سوغات یزد را خریداری کنید.
بهترین زمان سفر به یزد
بهترین زمان سفر به یزد، فصل پاییز و بهار است. در این فصول، هوا خنک و مطبوع بوده و برای گشت و گذار در بافت تاریخی یزد مناسب می باشد.
صنایع دستی بافـت تـاریخی یزد
بـافت تاریخی ، علاوه بر جاذبه های تـاریخی و معماری، به دلیل صنایع دستی منحصر به فردش نیز شهرت دارد. از جمله مهم ترین صنایع دستی یزد می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- ترمه یزد: ترمه یزد، با رنگ ها و نقش های زیبا، یکی از نفیس ترین پارچه های ایرانی است.
- سفال یزد: سفال یزد به دلیل ظرافت و زیبایی، در سراسر ایران و جهان شهرت دارد.
- زیلو: زیلو، نوعی فرش حصیری است که از الیاف طبیعی مانند پنبه، کتان و ابریشم بافته می شود.
- قلمدان: قلمدان، جعبه ای تزئینی برای نگهداری از قلم و دوات است که از جنس چوب، فلز یا استخوان ساخته می شود.
- حلاجی: حلاجی، فرآیند جداسازی الیاف پنبه از دانه های آن است که در یزد به صورت سنتی انجام می شود.
غذاهای سنتی یزد
یزد به دلیل آب و هوای گرم و خشک، دارای غذاهای سنتی خاص خود می باشد. از جمله مهم ترین غذاهای سنتی یزد می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- اش یزد: آش یزد، نوعی آش رشته با کشک، نخود، عدس و سبزیجات است.
- قلیه ترشی: قلیه ترشی، نوعی خورش گوشت با لوبیا و تمرهندی است.
- قطاب: قطاب، نوعی شیرینی سنتی یزد است که از آرد، بادام و شکر تهیه می شود.
- باقلوای یزدی: باقلوای یزدی، نوعی شیرینی لایه ای است که از خمیر فیلو، مغز بادام و پسته تهیه می شود.
- حلوا ارده: حلوا ارده، نوعی شیرینی سنتی ایرانی است که از ارده، شیره خرما و زعفران تهیه می شود.
سخن پایانی
بافت تاریخی یزد، گنجینه ای بی نظیر از تاریخ، معماری، فرهنگ و هنر ایران است. سفر به این شهر کهن و بازدید از این میراث جهانی یونسکو، تجربه ای فراموش نشدنی را برای شما رقم خواهد زد.
